تغییر مقادیر قرارداد ها، افزایش و کاهش ۲۵% مبلغ اولیه پیمان

پس از مشخص شدن پروژه از سمت کارفرما و بررسی طرح ها و شرایط اولیه، کارفرما یا مشاوری که از سوی کارفرما انتخاب شده است، شروع به برآورد حدودی احجام کار و هزینه اجرای آن می‌کند. با توجه به این که ممکن است این احجام و فعالیت‌ها در هنگام اجرا بسته به شرایط تغییر کنند، ماده 29 شرایط عمومی به بررسی تغییر مقادیر، و افزایش یا کاهش مبلغ پیمان تا سقف 25 درصد مبلغ برآورد اولیه می‌پردازد.

با توجه به اینکه مبلغ اولیه ی پیمان پس از عقد قرارداد، تنها در یکی از سه شرایط تغییر مقادیر قرارداد ، تعدیل قرارداد و یا مبالغ مشروط در قرارداد قابل تغییر می باشد پیشنهاد میکنیم علاوه بر این مطلب، مقالات “تعدیل قرارداد پیمانکاری” و “مبالغ مشروط در قرارداد” که مرتبط با مبحث شرایط افزایش قیمت قرارداد و یا کاهش قیمت قرارداد می باشند را نیز مشاهده نمایید.

تغییر مقادیر قرارداد:

در برخی موارد در حین اجرای فعالیت های پیمانکاری به دلیل عدم انجام برآورد دقیق از احجام کار، این امکان وجود دارد که مقادیر درج شده در فهرست بها و مقادیر منضم به پیمان تغییر نماید و به اصطلاح نیاز به تغییر مقادیر قرارداد باشد.

مواردی که منجر به تغییر مقادیر اولیه پیمان خواهد شد:

• نادیده گرفتن برخی از آیتم های کاری در زمان طراحی یا برآورد اولیه که می تواند به صورت سهوی یا در بعضی موارد غیر قابل اجتناب باشد.
• تغییر در طرح اولیه به دلایل مختلفی همچون تغییرات در ابعاد طرح جهت بهبود کارایی یا اعمال مهندسی ارزش

به طور کلی این تغییر مقادیر اولیه ممکن است منجر به تحمل ضرر و زیان بسیاری از جانب کارفرما گردد. عمده این دلایل عبارتند از:

• عدم پیش بینی اعتبار اولیه و در نتیجه اخلال در مدیریت مالی مجموعه کارفرما
• ثابت ماندن قیمت واحد و در نتیجه ضرر کارفرما
• جلوگیری از ایجاد فشار در واگذاری معامله کوچک و افزایش بی رویه مقادیر و تبدیل به معامله بزرگ

در ادامه به توضیح دستورالعمل نحوه محاسبه پر شدن حجم ریالی قرارداد با توجه به مبحث افزایش یا کاهش ۲۵ درصد قرارداد خواهیم پرداخت:

محدودیت افزایش مقادیر قرارداد (افزایش ۲۵ درصد مبلغ اولیه پیمان):

در این خصوص مطابق با بند الف ماده ۲۹ شرایط عمومی پیمان (چنانچه پیوست قرارداد باشد)، مهندس مشاور موظف است تغییر مقادیر را محاسبه نماید و پس از تصویب کارفرما آن را به پیمانکار ابلاغ کند.

با توجه به دستورالعمل نحوه محاسبه پر شدن حجم ریالی قرارداد، در صورتی که جمع مبلغ تغییر مقادیر و مبلغ کارهای جدید ابلاغ شده به پیمانکار از ۲۵% مبلغ اولیه پیمان تجاوز نکند پیمانکار موظف است تا با همان نرخ پیمان تعیین شده کار را به سرانجام رساند.

ذکر این نکته ضروری است که تغییرات و کار جدید می بایست در چارچوب موضوع اصلی قرارداد باشد. بدین معنی که موضوع قرارداد می بایست از جهت شرح فنی، محل اجرا و رسته کار مشابهت داشته باشد. در غیر این صورت ابلاغ تغییر مقادیر خارج از محدود موضوع قرارداد می تواند منجر به ایجاد ادعا از سمت پیمانکار شود.

تبصره: قیمت کارهای با قیمت جدید، خود دارای محدودیت سقف ۱۰ درصد نیز می‌باشد.

محدودیت کاهش مقادیر قرارداد (کاهش ۲۵ درصد مبلغ اولیه قرارداد):

کاهش مقادیر اولیه و مبلغ قرارداد می تواند باعث ضرر و زیان پیمانکار شود. زیرا بخشی از قیمت واحد قرارداد دربردارنده هزینه‌های ثابت بالاسری کار است که این هزینه‌ها با تغییر حجم کاری ثابت می‌ماند و کاهش مقادیر کار باعث کاهش آن و بالطبع ضرر و زیان پیمانکار می‌شود.

لذا جهت جلوگیری از ضرر و زیان پیمانکار محدودیت ذیل اعمال می‌گردد.

جمع مبلغ مربوط به کاهش مقادیر و حذف آنها نباید از ۲۵ در صد مبلغ اولیه قرارداد بیشتر شود. در صورت تجاوز از این سقف و توافق پیمانکار، مبلغ قرارداد براساس نرخ واحد قرارداد اصلاح و الحاق می‌گردد. همچنین در صورت تکمیل کار و تائید صورت وضعیت قطعی، مقادیر کار بدون آنکه از سوی کارفرما کم شده باشد، براساس مقادیر واقعی و نرخ واحد قرارداد محاسبه می‌گردد و ادعای پیمانکار جهت کاهش نسبت به سقف 25 درصد قابل قبول نیست.
درصورت عدم توافق پیمانکار با کاهش بیش از ۲۵ درصد مبلغ قرارداد، قرارداد خاتمه می‌یابد.

نکات مهمی که در رابطه با تغییر مقادیر قرارداد (افزایش یا کاهش مقادیر پیمان) باید بدانید

۱- اگر طبق ماده ۲۸ شرایط عمومی، کارفرما نتواند بخشی از کارگاه یا زمین انجام پروژه را به پیمانکار تحویل دهد مبلغ اجرای آن بخش از پروژه از مبلغ اولیه پیمان کسر می‌گردد. برای تعیین حد افزایش یا کاهش مقادیر پیمان تا 25 درصد، مبلغ کاهش داده شده به جای مبلغ اولیه به وسیله پیمانکار، ملاک قرار می‌گیرد.

۲- تا ۱۰ درصد افزایش یا کاهش مقادیر کار با دستور مهندس مشاور امکان پذیر است اما اضافه بر آن با تصویب کارفرما قابل اجراست.

۳- در صورتی که پس از تکمیل کار و  تصویب صورت وضعیت قطعی، مشخص شود که مقادیر کار بدون آن که از طرف کارفرما کم شده باشد نسبت به مقادیر منضم به پیمان کاهشی بیش از 25 درصد مبلغ اولیه داشته باشد نرخ پیمان ملاک عمل است.

۴- جمع بهای قیمت‌های جدید نباید از 10 درصد مبلغ اولیه پیمان بیشتر شود.

۵- تغییر مقدار یک ردیف هیچ سقفی نداشته و می‌تواند تا جایی که قرارداد به سقف 25 درصد مازاد خود برسد افزایش پیدا کند.

۶- تغییر مبلغ یک فصل هیچ سقفی ندارد اما اگر از ۲۵ درصد مبلغ اولیه فصل بیشتر شود، تا ۲۵ درصد مازاد با ضریب جزء فصل و برای مبلغ مازاد بر ۲۵ درصد مبلغ اولیه فصل بین ضریب جزء پیشنهادی فصل و ضریب کل پیشنهادی هر کدام کمتر بود، ملاک قرار می‌گیرد. دستورالعمل نحوه ارائه پیشنهاد قیمت از سوی پیمانکاران به تفکیک فصل‌های فهرست بها این مورد را بیان کرده است.

۷- از فهرست بهای سال ۹۶ به بعد طبق پیوست پنجم، با عنوان کارهای جدید اگر در حین انجام کار با فعالیتی رو به رو شویم که در برآورد مقداری نداشته باشد حتی اگر در فهرست بهای منضم به پیمان باشد، تغییر مقادیر حساب نشده و قیمت جدید است.

نرم افزار مدیریت قراردادهای درگاه، تمامی فرایندهای کنترل قرارداد نظیر مبالغ مشروط در قرارداد، تغییر مقادیر، مابه التفاوت و تعدیل ها، افزایش کاهش ۲۵%، متمم ها و الحاقیه های قرارداد، تاخیرات و تعلیق ها، تحویل یا فسخ پیمان را پوشش خواهد داد.

مشاهده کلیه امکانات نرم افزار امور قراردادها