تبعات تاخیر در پرداخت صورت وضعیت در قراردادهای داخلی و خارجی

یکی از مهم ترین چالش های مالی در پروژه های پیمانکاری، تاخیر در پرداخت صورت وضعیت ها محسوب می شود که تمامی ابعاد اجرای قرارداد را تحت شعاع قرار می دهد. پرداخت به موقع صورت وضعیت ها، پیشرفت یک پروژه را تضمین می کند بنابراین هرگونه تاخیر در پرداخت آن، تاثیر مستقیمی بر جریان مالی و کیفیت اجرا دارد و تعهدات حقوقی طرفین را زیر سوال می برد. این مسئله در قراردادهای داخلی و به ویژه در قراردادهای خارجی که از قوانین بین المللی تبعیت می کنند، از اهمیت و پیچیدگی بسیاری برخوردار می باشد. در این مقاله به بررسی تبعات تاخیر در پرداخت صورت وضعیت در قراردادهای داخلی و خارجی می پردازیم.

تاثیرات مالی

اختلال در جریان نقدینگی

پیمانکاران برای پیشبرد عملیات اجرایی پروژه جهت خرید مصالح، پرداخت حقوق، اجاره ماشین آلات و دیگر هزینه های جاری نیاز به تامین نقدینگی دارند از این رو تاخیر در پرداخت صورت وضعیت ها، جریان نقدینگی را مختل کرده و پیمانکار در انجام تعهدات خود با مشکل مواجه می شود.

افزایش هزینه های تامین مالی و استقراض

تاخیر در پرداخت صورت وضعیت ها، پیمانکار را ناچار به تامین منابع مالی از طریق وام یا اعتبار بانکی خواهد کرد که این عامل هزینه های مالی پروژه را افزایش می دهد و در شرایطی که نرخ سود تسهیلات بالا باشد، پیمانکار با فشار مضاعفی از این طریق روبرو خواهد شد.

کاهش بهره وری و افت کیفیت پروژه

با وجود اختلال در تامین نقدینگی، پرداخت به موقع دستمزدها، خرید و تامین تجهیزات به تعویق خواهد افتاد که این مورد باعث کاهش بهره وری شده و در نهایت منجر به افت کیفیت اجرای پروژه خواهد شد.

تاثیرات اجرایی

توقف یا کندی در روند پیشرفت پروژه

با از دست رفتن منابع مالی و تاخیر در تامین آن، زمان بندی اجرای پروژه ها نیز با اختلال مواجه می شود و احتمال توقف کامل آن نیز وجود دارد. این امر نه تنها پیمانکار، بلکه کارفرما را هم دچار ضرر خواهد کرد.

فسخ یا تعلیق قرارداد

در صورتی که تاخیر در پرداخت صورت وضعیت ها مستمر باشد، پیمانکار با توجه به قرارداد و مفاد تنظیم شده در آن، می تواند به صورت یک جانبه قرارداد را فسخ یا تعلیق کند که این اقدام تبعات جبران ناپذیری را با خود به همراه دارد.

تبعات حقوقی و قراردادی

رجوع به مراجع داوری یا قضایی

عدم پرداخت به موقع صورت وضعیت ها اگر مستمر و ادامه دار باشد ممکن است منجر به اختلاف و دعاوی حقوقی شود. در این شرایط طرفین قرارداد مجبور به رجوع به مراجع قضایی یا داوری می شوند که این خود روندی زمان بر و پر هزینه می باشد و به روابط تجاری طرفین قرارداد لطمه می زند.

خدشه دار شدن اعتبار کارفرما

عدم پرداخت به موقع صورت وضعیت ها و تکرار آن می تواند برای اعتبار تجاری و حرفه ای کارفرما در بازار پیمانکاری آسیب زا باشد و ممکن است در آینده، پیمانکاران کمتری تمایل به همکاری با این پیمانکار را داشته باشند.

پرداخت خسارت بر اساس بخشنامه ۵۰۹۰ و ۱۳۰۰

بخشنامه ۵۰۹۰ یکی از کاربردی ترین بخشنامه هایی می باشد که از آن در دعاوی حقوقی و اختلافات قراردادی بین پیمانکار و کارفرما استفاده می شود. در صورتی که کارفرما در پرداخت به موقع صورت وضعیت ها تاخیر داشته باشد، پیمانکار می تواند به استناد این بخشنامه درخواست پرداخت خسارت داشته باشد.

از زمان صدور بخشنامه ۵۰۹۰ بیش از چهار دهه می گذرد اما همچنان یکی از مهم ترین منابع قانونی برای محاسبه تاخیرات ناشی از عدم پرداخت صورت وضعیت ها در پروژه های پیمانکاری محسوب می شود. بخشنامه های ۵۰۹۰ و ۱۳۰۰ در راستای ماده ۳۰ شرایط عمومی پیمان عمل می کند که در صورت تاخیر در پرداخت صورت وضعیت ها توسط کارفرما، پیمانکاران می تواند با استناد به این بخشنامه ها، درخواست تمدید مدت پیمان و در صورت لزوم درخواست خسارت ناشی از تاخیر در پرداخت را ارائه دهند.

تبعات تاخیر در قراردادهای خارجی

در قراردادهای بین المللی تاخیر در پرداخت، علاوه بر تبعات داخلی، پیامدهای فرامرزی نیز دارد. در این قراردادها، الزام به پرداخت بهره تاخیر در بندهای قرارداد در نظر گرفته شده است که در صورت تاخیر، هزینه های گزافی را برای کارفرما ایجاد می کند. همچنین نقش تعهدات قراردادی و عدم پرداخت به موقع صورت وضعیت ها، تبعات حقوقی در مراجع بین المللی را در پی دارد. از جهت دیگر در صورتی که طرف قرارداد شرکت یا نهاد دولتی باشد، تاخیر در پرداخت به اعتبار کارفرما لطمه وارد کرده و ریسک های سیاسی را افزایش می دهد و در دراز مدت بر تمایل سرمایه گذاران و شرکای خارجی برای همکاری در پروژه های آتی تاثیر منفی می گذارد.

نتیجه گیری

تاخیر در پرداخت صورت وضعیت ها چه در قراردادهای داخلی صورت پذیرد و چه در قراردادهای بین المللی، پیامدهای جدی مالی، حقوقی و اجرایی برای طرفین قرارداد بوجود می آورد. از این رو برای مدیریت بهتر پرداخت صورت وضعیت ها و عدم تاخیر ضروری است تا بندهای قراردادی مربوط به زمان پرداخت و جریمه تاخیر به صورت صریح ثبت و مستند شود. همچنین استفاده از ابزارهای مالی و نرم افزارهای مدیریت قرارداد در پیشگیری و به حداقل رساندن پیامدهای تاخیر در پرداخت نقش موثری ایفا می کند.

نرم افزار مدیریت قراردادها ی درگاه، با داشتن قابلیت هشدار تاریخ رویدادهای مهم، امکان مدیریت و کنترل صورت وضعیت ها را فراهم آورده است. با استفاده از این نرم افزار شما می توانید مبلغ خالص هر صورت وضعیت را به صورت خودکار محاسبه کنید، وضعیت مالی هر قرارداد را دریافت و صورت وضعیت های الکترونیک را به سامانه مودیان مالیاتی ارسال کنید. نرم افزار مدیریت قرادادها ی درگاه در صورتی که دوره زمانی صورت وضعیت خارج از بازه زمانی قرارداد مربوطه باشد، به کاربر در فرم صورت وضعیت هشدار می دهد از این رو  بدون هیچ نگرانی از تبعات تاخیر در پرداخت صورت وضعیت ها، می توانید قراردادهای خود را مدیریت کنید.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید.