شرایط فسخ و انحلال قرارداد

پس از انعقاد قرارداد میان دوطرف معامله، گاهی ممکن است به دلیل رخداد اتفاقاتی این معامله از بین برود که البته گاهی شرط فسخ بخاطر تخلف طرفین قرارداد نیست.

بلکه به سبب رویداد اوضاع و احوال خاص و حتی تخلف اشخاص ثالث و تخلف طرف قرارداد و یا طول کشیدن شرایط و …نیز می توان شرط فسخ نمود و نباید ذهن فقط متمرکز به درج فسخ به دلیل تخلف طرف مقابل باشد.

به هر صورت یکطرفه یا با توافق هر دو طرف و یا بدون نیاز به هیچ نوع توافق و اراده‌ای و به طور قهری، قرارداد منحل شود.

ماده ۴۴۹ قانون مدنی در این باره بیان می‌کند که فسخ، گاه به لفظ و شفاهاً و گاه با فعل و انجام عملی که حاکی از فسخ است قابل تحقق می باشد.

که در این مقاله به توضیح فسخ و انواع فسخ قراردادها و تفاوت میان آن‌ها می‌پردازیم.

انواع عقود

عقود به طور کلی به دو دسته لازم و جایز تقسیم بندی می‌شوند. عقد جایز آن است که هر یک از طرفین می‌توانند آن را یک جانبه فسخ نمایند.

در واقع قانون چنین اجازه را به جهت طبیعت آن عقد و وجود یک سری مصالح، به طرفین واگذار نموده است.

در مقابل عقد جایز که موارد آن محدود و منحصر است، عقد لازم قرار دارد یعنی عقدی که قابل فسخ نیست مگر در صورت وجود خیارات، که در ادامه به توضیح مختصری درباره خیارات می‌پردازیم.

واژه ی خیار در اصطلاح حقوقی، حقی است که به هر دو طرف عقد یا یکی از انها و گاه حتی به شخص ثالث خارج از قرارداد، اختیار فسخ معامله را می دهد.

این شرایط در صورت تعدد طرفین معامله باید مشخص گردد که آیا متفقاً صاحب حق فسخ هستند و یا منفرداً و در صورت منفرداً نیز آیا یک نفر از کل معامله را می تواند فسخ کند و یا فقط سهم مشاع خود را و اکثریت حق فسخ دارند.

انواع انحلال قرارداد

 انحلال قرارداد با فسخ

فسخ به معنی بر هم زدن معامله می باشد قراردادی که به طوری صحیح منعقد می‌شود با قصد قبلی یا فعلی و یا با شرط مندرج در قرارداد می تواند فسخ و منحل شود.

در این حالت یکی از دو طرف عقد، آگاهانه و به صورت ارادی تصمیم به انحلال قرارداد می گیرد در واقع، راه های انحلال قرارداد به طور یکطرفه را فسخ می گویند و به طرفین یک عقد لازم تعلق می‌گیرد. عقد لازم نیز عقدی است که هیچ یک از طرفین معامله حق فسخ و بر هم زدن آن را نداشته باشند مگر در موارد معین.

منظور از موارد معین، خیاراتی است که در قانون پیش بینی شده است. خیار نیز به معنی اختیار بر هم زدن عقد لازم است، از سوی صاحب خیار.

فسخ قرارداد با اراده یکی از دو طرف قرارداد صورت می‌گیرد و نیازی به تراضی و توافق دو طرف ندارد.

مبنای فسخ قرارداد اختیاراتی است که قانون گذار به دو طرف قرارداد داده است برای مثال وقتی که فروشنده کالا، خریدار را درباره ویژگی های کالا فریب داده است، خریدار فریب خورده می تواند قرارداد را بدون تراضی و توافق فسخ کند.

انحلال قرارداد با انفساخ

در بعضی از موارد انحلال قرارداد کلا بدون دخالت دو طرف قرارداد صورت می گیرد.

برای مثال در قرارداد خرید و فروش ماشین، اگر ماشین قبل از تحویل داده شدن به مشتری به طریقی از بین برود، خود به خود قرارداد خرید و فروش منحل خواهد شد.

زیرا مال موضوع معامله از بین رفته است. در واقع در این حالت، انحلال قرارداد قهری و خارج از اراده دو طرف بوده است که در اصطلاح حقوقی به آن انفساخ می‌گویند.

قهری بودن انحلال در تمام مواردی که واژه فسخ به کار برده می‌شود به این معنی است که عقد، بدون اینکه نیاز به عمل حقوقی اضافی داشته باشد،

خود به خود از بین می رود و حق انتخاب برای یکی از دو طرف یا دادگاه باقی نمی ماند.

انحلال قرارداد با اقاله یا تفاسخ

یکی از موارد دیگر انحلال قرارداد، انحلال با تراضی طرفین است. یعنی همان دو نفری که قرارداد را با هم منعقد کرده اند، با هم توافق کنند که قرارداد را منحل کنند.

به این توافق در اصطلاح حقوقی، اقاله یا تفاسخ گفته می‌شود. در این حالت دو طرف تصمیم می گیرند که از تعهدهایشان نسبت به هم بگذرند.

برای مثال، بعد از بستن قرارداد خریدار مقداری از پول خرید ماشین را به فروشنده می دهد. بعد از این همان دو نفر توافق می کنند عقد را منحل کنند و تصمیم به اقاله یا تفاسخ می گیرند.

در این شرایط ادامه اجرای عقد با توافق طرفین منحل و بی اثر شده است اما فروشنده باید مقدار هزینه دریافتی از خریدار را به او باز گرداند، بعد از برگرداندن این مقدار، دو طرف دیگر نسبت به هم تعهدی نخواهند داشت.

انواع حق فسخ

حق فسخ به دو نوع مختلف تقسیم می‌شود:

حق فسخ قانونی و حق فسخ قراردادی

حق فسخ قانونی به هر نوع حق فسخی گفته می‌شود که قانون مستقیما برای کسی که متضرر شده است، حق برهم زدن قرارداد را قائل شده است.

به عنوان مثال طبق قانون، اگر شخصی کالایی معیوب به شما بفروشد و شما هنگام قرارداد از آن مطلع نباشید و بعدا از وجود عیب مطلع شوید، می توانید قرارداد را اصطلاحا با خیار عیب فسخ کنید.

حق فسخ قراردادی که در قرارداد شرط شده است. به عنوان مثال، خریدار می تواند تا مدت مشخصی که تعیین شده قرارداد را فسخ کند.

فایده حق فسخ چیست ؟

حق فسخ یک راه رفع ضرر است. فایده اصلی حق فسخ جایی است که اگر طرف مقابل شما به تعهد خود عمل نکند، می توانید قرارداد را فسخ کنید.

در این صورت اگر طرف قرارداد تعهد خود را انجام نداد، شما می توانید معامله را فسخ کنید و خسارتی که در قرارداد تعیین شده است را مطالبه کنید.

در نرم افزار مدیریت قراردادها تمامی فرایند های کنترل قرارداد از جمله خاتمه قرارداد، متمم ها و الحاقیه های قرارداد، مابه التفاوت و تعدیل ها، مبالغ مشروط در قرارداد، تاخیرات و تعلیق ها، تحویل و یا فسخ پیمان در این سیستم پوشش داده شده است.

برای مشاهده نرم‌افزار و مطالعه دیگر ویژگی ها کلیک کنید و یا به اینستاگرام ما مراجعه نمایید.