تفاوت شخص حقیقی و حقوقی

تفاوت شخص حقیقی و حقوقی را بهتر بشناسید

آشنایی با اشخاص حقیقی و اشخاص حقوقی و همچنین شناخت تفاوت شخص حقیقی و حقوقی به شما کمک خواهد کرد تا در کاربرد این اصطلاحات در حوزه مسائل حقوقی، مالیاتی، حسابداری و … دچار اشتباه نشوید. از آنجایی که این عبارات بسیار مصطلح هستند و کاربردهای زیادی در انواع مختلف حوزه ها دارند برخی از منابع تعریف صحیحی از آنها ارائه نکرده اند. در این متن قصد داریم با معرفی هر یک از این عبارات، به ذکر تفاوت بین آنها با دقت و صحت لازم بپردازیم تا در صورت استفاده از شخص حقوقی و شخص حقیقی در مسائل مختلف بتوانید آنها را به طور صحیح به کار گیرید.

منظور از شخص حقیقی چیست؟

در یک تعریف ساده می توان گفت هر انسانی که زنده است و در جامعه زندگی می کند یک شخص حقیقی نامیده می شود که این شخص دارای شخصیت و حقوق مخصوص به خود می باشد. در واقع هر کس در هر سنی (کوچک و بزرگ) یک شخص حقیقی محسوب می شود و دیگر انسان ها و جامعه مکلف به رعایت حقوق وی هستند و او نیز موظف است برخی تکالیف و حقوق مربوط به دیگران را مراعات نماید.

شخصیت حقیقی هر کس محدود و طول عمر اوست

این جمله بدان معناست که هر انسانی با دنیا آمدن، یک شخصیت حقیقی محسوب می شود و تا زمانی که در این دنیا زندگی می کند با همان حقیقت شخصیتی زندگی می کند. با مرگ شخص که معادل با پایان یافتن فعالیت های انسانی او در جامعه، اتمام انجام وظایف و تکالیف او و اتمام حقوق اجتماعی و انسانی او است این شخصیت حقیقی نیز از بین می رود.

منظور از شخص حقوقی چیست؟

در تعریفی ساده و جامع می توان گفت، شخص حقوقی هر سازمان، نهاد، وزارتخانه یا موسسه ای است که فعالیت تجاری یا غیر تجاری خاصی را انجام می دهد. در منابع مختلف و با توجه معیارهای مختلفی تعاریف متفاوتی برای شخص حقوقی ارائه شده است اما آنچه گفته شد واضح ترین و جامع ترین تعریف برای آن است که عموم مردم نیز می تواند آن را به راحتی درک و به خاطر بسپارند. در نظر گرفتن یک نهاد یا ارگان به عنوان یک شخصیت حقوقی بدین سبب صورت می گیرد که برای آن سازمان یا نهاد حقوق و تکالیف منحصر به فردی مشخص شود.

شخصیت حقوقی هر سازمان چیزی جدای از شخصیت حقیقی مالکان آن است

این جمله به نوعی به تفاوت شخص حقیقی و حقوقی اشاره می کند و بیان می دارد که شخصیت حقوقی یک شرکت یا نهاد چیزی کاملا مجزا از شخصیت حقیقی صاحبان شرکت است. در شرکت های سهامی (شرکت هایی که سرمایه آنها به سهام تقسیم شده است و صاحبان سهام به مبلغ اسمی سهام شان در شرکت دارای مسئولیت هستند) مستقل عمل کردن شخصیت های حقیقی شرکت از شخصیت حقوقی آن بسیار مشخص تر و قابل درک تر از تشخیص تفاوت شخص حقیقی و حقوقی در شرکت های کوچک غیر سهامی است.

عامل ایجاد اشخاص حقوقی و به مراتب مطرح شدن تفاوت شخص حقیقی و حقوقی، گسترش جامعه و زندگی شهری است

مسلما تا زمانی که سازمان های مختلف شکل نگرفته و جامعه شهری گسترش پیدا نکرده بود حرفی از اشخاص حقوقی و به دنبال آن صحبت از تفاوت شخص حقیقی و حقوقی نبود. با شکل گیری و گسترش سازمان ها، نهادها و شرکت های مختلف یک شخصیت کاملا جداگانه ای از شخصیت حقیقی برای سازمان ها در نظر گرفته شد تا از این طریق حقوق سازمان ها و سهامداران آنها حفظ شود و انواع شرکت ها و نهاد بتوانند به راحتی در کنار یکدیگر به فعالیت بپردازند.

برخی حقوقدانان اعتقادی به وجود اشخاص حقوقی ندارند

برخی حقوقدانان نظرات متفاوتی در مورد اشخاص حقیقی و حقوقی دارند، آنها معتقدند که از اساس هیچ شخصیت حقوقی وجود ندارد و تمام انسان ها به عنوان موجودات زنده (هر یک به عنوان شخصیت حقیقی مستقل) می توانند دارای حق و حقوق باشند. آنها شرکت های سهامی را جزو مالکیت های اشتراکی می دانند و معتقدند در جامعه ممکن است انواع مختلفی از مالکیت ها وجود داشته باشد و مالکیت اشتراکی نوعی از آن است. در مالکیت اشتراکی تعدادی از افراد که هریک حق و حقوق مشخصی دارند شراکت خود را بر مبنای رعایت این حق و حقوق شکل داده و در همین راستا به ادامه فعالیت می پردازند.

اما در ادامه با توجه به قانون و آنچه که در منابع معتبر آورده شده است تفاوت شخص حقیقی و حقوقی را مورد بررسی قرار می دهیم.

تفاوت شخص حقیقی و حقوقی در چیست؟

در رابطه با تعریف اشخاص حقیقی و حقوقی و تفاوت شخص حقیقی و حقوقی که موضوع مورد بحث این مقاله است، همان طور که در بالا نیز بدان اشاره کردیم به سبب پیچیدگی های روابط اجتماعی و روابط بین سازمان ها و ارگان های مختلف با یکدیگر و با اشخاص حقیقی نظرات گوناگون و متفاوتی وجود دارد اما در هر صورت آنچه واضح و مبرهن است این است که در جامعه ما برای هر یک از این شخصیت ها (هم حقیقی و هم حقوقی) وظایف و تکالیفی مشخص شده که سرپیچی از عمل به آنها موجب مجازات و جریمه شخصیت متخلف می شود. به طور مساوی جامعه و شخصیت های دیگر حقیقی و حقوقی نیز در برابر هر شخصیت دیگری موظف به رعایت برخی حقوق تعریف شده ای هستند که سرپیچی از آنها می تواند حق مطالبه حق و حقوق را برای فرد ایجاد کند.

در حالت کلی تفاوت شخص حقیقی و حقوقی را می توان شامل مواردی به شرح زیر دانست:

شخص حقیقی دارای ماهیت طبیعی بوده و مشاهده می شود در حالی که مشاهده و درک طبیعی شخصیت حقوقی غیر ممکن است.

شخصیت حقیقی وابسته حیات و ممات انسان هاست در حالی که شخصیت حقوقی هیچ وابستگی به حیات یا مرگ انسانی ندارد. شخصیت های حقیقی با به دنیا آمدن انسان ها به وجود می آید و با از دنیا رفتن آنها از بین می روند در حالی که شخصیت های حقوقی به وجود آمده با مرگ شخصی از بین نرفته و تا زمان وجود شرکت به حیات و موجودی خود ادامه می دهند.

محل اقامت و اسکان سومین تفاوت شخص حقیقی و حقوقی است، محل اقامت و اسکان اشخاص حقیقی منازل و محل اقامت اشخاص حقوقی دفاتر اسناد و اسناد مربوط به شرکت ها و سهام های هر شرکت می باشد.

منبع: گروه وکلای پارسا