مواد قانونی موافقت نامه و قرارداد (Agreement & Contract)

موافقت نامه و قرارداد، جزئی از هر پروژه و سنگ بنای آن است. اگر نتوانید قرارداد خوبی را به نگارش درآورید، در طول انجام پروژه به مشکل برمی خورید. در این مقاله ابتدا به بررسی قرارداد از دیدگاه مراجع حقوقی و قانون مدنی کشور پرداخته می شود. سپس نکاتی از نظام فنی و اجرایی کشور به عنوان مرجع دولتی قراردادها در کشور ارائه می شود. در انتها به اجزای اصلی قراردادها اشاره می شود.

قرارداد از منظر منابع حقوقی:

ماده ۱۸۳ قانون مدنی، عقد را اینگونه تعریف می کند:

«عقد عبارت است از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آن ها باشد».

مطابق ماده ۱۰ قانون مدنی:

«قراردادهای خصوصی نسبت به کسانی که آن را منعقد نموده‌ اند در صورتیکه مخالف صریح قانون نباشد، نافذ است».

فحوای این ماده حاوی اصل آزادی قراردادهاست. این اصل بیان می کند که شرط فارغ از اینکه ضمن عقد واقع شده باشد، الزام آور است. این ماده معادل روایت “المومنون عند شروطهم” و آیه شریفه “اوفوا بالعقود” می باشد.

محدودیت های اصل آزادی قراردادها در ماده ۶ قانون آیین دادرسی مدنی ذکر شده است:

” عقود و قراردادهايي كه مخل نظم عمومي يا برخلاف اخلاق حسنه كه مغاير با موازين شرع باشد در دادگاه قابل ترتيب اثر نيست.”
همچنین شرایط صحت هر معامله در ماده ۱۹۰ قانون مدنی به شرح ذیل ذکر شده است:

« قصد طرفین و رضای آن ها، اهلیت طرفین، موضوع معین معامله و مشروعیت جهت معامله»

قرارداد و موفقت نامه در نظام فنی و اجرایی کشور:

پس از طرح این مقدمات حقوقی، با استناد به نشریات نظام فنی و اجرایی کشور در باب قرارداد، در ادامه توضیحاتی ارائه می شود.
طبق فرهنگ واژگان نظام فنی و اجرایی کشور، موافقت نامه (Agreement)، سندی است که در آن مشخصات اصلی قرارداد، مانند مشخصات طرفین، موضوع، مدت، حق الزحمه و تعهدات دو طرف بیان شده است. موافقتنامه باید به امضای هر دو طرف قرارداد برسد. قرارداد (Contract)، مجموعه اسناد و مدارک غیر قابل تفکیک مشخص شده در موافقت نامه است که برای انجام خدمات موضوع قرارداد، بین دو طرف مبادله می شود.

تیپ های مهم قرارداد در نظام فنی و اجرایی کشور

نظام فنی و اجرایی کشور تیپ های مختلف قراردادی را برای کاربردهای گوناگون تهیه و منتشر کرده که اهم آن در زیر آمده است.

قراردادها عموماً تعدیل پذیر بوده و بر مبنای فهارس بهای سازمان برنامه و بودجه برآورد می شوند. پرداخت در قراردادها براساس حجم کار انجام شده در هر ماه و نرخ های واحد فهارس بهای منضم به پیمان است. همچنین ضرایب مرتبط از جمله بالاسری، منطقه، تجهیز و برچیدن کارگاه و ضریب پیشنهاد قیمت پیمانکار منظور می گردد. کلیه پرداخت ها در قراردادهای پیمانکاری به صورت موقت انجام می گردد. تیپ این قراردادها عموماً براساس نشریه ۴۳۱۱ است.

نوع دیگری از قراردادها، بر اساس مترمربع کار اجرا شده منعقد می گردد. تیپ های مختلف این قراردادها در سال های ۷۵، ۸۵، ۸۹ و ۹۶ با عناوین به ترتیب زیربنا تا ۲۰۰۰ مترمربع، زیربنا تا ۱۰.۰۰۰ مترمربع، سرجمع و بخشنامه کارهای زیربنایی سرجمع توسط سازمان برنامه و بودجه منتشر شده است.

موارد دیگر

قراردادهای طرح و ساخت یا EPC غیرصنعتی یا EPC پکیج 84 که توسط سازمان برنامه منتشر شده و مبلغ آن ها به صورت یک قلم مقطوع (Lump Sum) می باشد.

قراردادهای مهندسی، تأمین کالا و تجهیزات به صورت توأم برای کارهای صنعتی یا EP صنعتی که توسط سازمان برنامه در سال 83 منتشر شده است.

موافقت نامه و شرایط عمومی همسان قراردادهای خدمات مشاوره که در سال ۷۹ توسط سازمان برنامه و بودجه طی بخشنامه با شماره ۳۴۱۸ یا ۴۳۱۸ منتشر شده است.

آیین نامه نحوه تهیه قراردادهای ناهمسان خدمات مشاوره که در سال ۸۱ توسط سازمان برنامه و بودجه منتشر شده است.
در انتهای این مقاله، نکات کاربردی و عملی در مورد قراردادها مطرح می گردد.

نکات عملی در مورد قراردادها

توجه کنید که قراردادها می توانند به صورت کتبی یا شفاهی بین طرفین منعقد گردند. هیچ الزام قانونی مبنی بر کتبی بودن قراردادها وجود ندارد. البته ارجح است که قراردادها کتبی بوده و نوشته شوند.

در هر قرارداد، نوشتن ارکان زیر لازم است و توصیه می گردد. باید همه صفحات قرارداد توسط هر دو طرف، امضاء و مهر (اثر انگشت) گردد:

– مشخصات طرفین قرار داد
– موضوع قرار داد با ذکر کمیت و کیفیت آن
– مبلغ کل قرار داد و نحوه پرداخت
– تاریخ قرارداد، زمانبندی کلی اجرای کار و تعیین مایلستون های اصلی پروژه
– تضامین قرارداد
– مصادیق فسخ و خاتمه قرارداد برای هر یک از طرفین و رویه آن
– روش حل اختلاف