عقد ضمانت چیست؟ نکات حقوقی عقد ضمانت

عقد ضمانت چیست؟

برای درک بهتر نکات حقوقی عقد ضمانت در ابتدا باید معنا و مفهوم آن را به خوبی درک کنیم. ضمان در لغت به معنای پذیرفتن، بر عهده گرفتن وام شخص دیگر، ضمانت و ملتزم شدن به این امر که هرگاه کسی به عهد خود وفا نکرد از عهده خسارت برآید. به‌ کاربرده‌ میشود. ضامن شدن یک عمل حقوقی است که با توافق دو طرف به وجود می‌آید. و اثر حقوقی آن نیز متعهد شدن ضامن به برگرداندن بدهی دیگری است. در حقیقت ضامن پرداخت بدهی های فرد بدهکار با را برعهده می گیرد. در صورتی که فرد بدهکار نتواند بدهی خود را در زمان معین پرداخت کند. فرد بستانکار می تواند طلب خود را از ضامن درخواست کند. و فرد بدهکار الزامی به پرداخت حقوق بستانکار ندارد.

چه کسانی در عقد ضمانت دخیل هستند؟

• ضامن: ضمان شخصی است که پرداخت بدهی فرد بدهکار را برعهده میگیرد. در واقع در اثر امضای عقد ضمانت، متعهد به تسویه طلبی می‌شود که دیگری به عهده داشته است.
• مضمون له: در واقع همان طلبکار است و در اثر این توافق، قبول می‌کند که طلب او از شخص بدهکار به ضامن منتقل شود.
• مضمون عنه: بدهکار است و در اثر عقد ضمان مسئولیت تسویه بدهی که به عهده او است به ضامن منتقل می‌شود.

مورد ضمان

مالی است که فرد بدهکار باید به شخص طلب کار بپردازد و در اثر عقد ضمانت مسئولیت تسویه آن به عهده ضامن قرار می‌گیرد.

انواع عقد ضمان

عقد ضمانت به دو دسته تقسیم میشود. این تقسیم بندی براساس انتقال یا عدم انتقال کامل مسئولیت از بدهکار به ضامن است:

نقل ذمه به ذمه: در این نوع از عقد ضمانت مسئولیت تسویه بدهی از بدهکار به ضامن منتقل میشود. به صورتی که بدهکار هیچ مسئولیتی نخواهد داشت. اگر عقد ضمان به صورت مطلق و بدون هیچ قید و شرطی تنظیم شده باشد، از نوع نقل ذمه به ذمه است.

ضم ذمه به ذمه: در ابتدا باید بدانید که ذم به معنای اضافه شدن است. در این نوع از عقد ضمان، مسئولیت تسویه بدهی که به عهده بدهکار است. به طور کامل به ضامن منتقل نمی‌شود زیرا در این نوع از توافق شرط می‌شود که ضامن و بدهکار اصلی هر دو به صورت مشترک در برابر طلبکار مسئول هستند و او می‌تواند برای دریافت طلب خود، به هر کدام از آن‌ها مراجعه کند. یا اینکه ضامن در ضمن عقد شرط می‌کند که تنها در صورتی بدهی بدهکار را تسویه می‌کند که او قادر به تسویه آن نباشد. در حالت ذم ضمه به ضمه، طلبکار برای دریافت بدهی باید ابتدا به بدهکار مراجعه کند و در صورتی که او بدهی خود را تسویه نکرد، می‌تواند به ضامن مراجعه کند.

شرایط عقد ضمانت

اولین و مهم ترین شرط برای فرد ضامن عاقل و بالغ بودن او است. یعنی سن ضامن نباید زیر ۱۸ سال باشد. همچنین ضامن باید فردی باشد. که قادر به تشخیص سود و زیان معاملات باشد. اشخاصی که از اهلیت قانونی لازم برخوردار نیستند توافقی که به وسیله آن‌ها امضا شده است مورد حمایت قانون گذار قرار نمی‌گیرد.

ضامن و طلبکار باید با اختیار کامل عقد را تنظیم کنند و به وسیله اجبار و تهدید، مجبور به امضای آن نشده باشند. ضامن و طلبکار باید قصد امضای توافق و قصد انجام دادن موضوع آن را داشته باشند. فقدان قصد و اراده در طرفین این توافق به دلیل بیهوشی، مستی، خواب یا هر دلیل دیگری باعث باطل شدن عقد ضمان می‌شود. رضایت و قصد بدهکار اصلی از شرایط انجام عقد نیست. چند نفر می‌توانند به عنوان ضامن، این عقد را امضا کنند و مسئولیت تسویه بدهی مدیون را به عهده بگیرند.

منبع: حسین یاوری