ابطال مناقصه پس از بازگشایی پاکات و اعلام برنده؛ راهکار قانونی در تأخیر ۶ ماهه انعقاد قرارداد

مناقصات دولتی فرآیندی دقیق و زمان‌مند هستند و قانون برگزاری مناقصات مراحل هر بخش را به‌طور مشخص تعریف کرده است. با این حال، در برخی موارد در دستگاه‌های اجرایی شرایطی رخ می‌دهد که روند طبیعی برگزاری مناقصه دچار توقف، تأخیر یا اختلال می‌شود. یکی از این موارد رایج، گذشت مدت طولانی پس از بازگشایی پاکات مالی و اعلام برنده بدون انعقاد قرارداد است.

در این مقاله به این سؤال مهم می‌پردازیم:

اگر ۶ ماه از بازگشایی پاکات مالی گذشته باشد، برنده مشخص شده باشد، اما هیچ قراردادی منعقد نشده باشد، چگونه می‌توان مناقصه را ابطال یا تجدید کرد؟

چرا قرارداد قابل انعقاد نیست؟

طبق ماده ۲۳ قانون برگزاری مناقصات و آیین‌نامه تضمین معاملات دولتی، پس از ابلاغ نتیجه مناقصه، دستگاه باید در زمان متعارف اقدام به عقد قرارداد کند.

اما وقتی:

• ۶ ماه از بازگشایی پاکات گذشته،
• اعضای کمیسیون تغییر کرده‌اند،
• پرونده مناقصه بلااقدام مانده،
• و قیمت کالا به دلیل افزایش نرخ ارز تغییرات اساسی داشته،

دیگر قیمت پیشنهادی برنده مناقصه معتبر و قابل اجرا نیست و پیمانکار نیز الزام قانونی برای امضای قرارداد ندارد.

به‌عبارت ساده:

قرارداد از نظر حقوقی و اقتصادی قابلیت اجرا ندارد.

مبنای قانونی ابطال مناقصه

راهکار اصلی این وضعیت در ماده ۲۷ قانون برگزاری مناقصات پیش‌بینی شده است. مطابق این ماده، دستگاه مناقصه‌گزار می‌تواند مناقصه را در موارد زیر ابطال کند:

• تغییر شرایط اقتصادی و عدم صرفه و صلاح دستگاه،
• بروز خطای مؤثر در فرآیند مناقصه،
• عدم امکان اجرای قرارداد با شرایط قبلی،
• وجود اشکال در تصمیمات یا عملکرد مراحل قبلی.

در این سناریو، هر چهار شرط برقرار است:

• تغییر اساسی قیمت‌ها
• عدم امکان اجرای قرارداد با نرخ قدیمی
• اشتباه و قصور دستگاه در عدم انعقاد قرارداد
• گذشت مدت زمان غیرمتعارف (۶ ماه)

بنابراین ابطال مناقصه کاملاً قانونی و قابل دفاع است.

مراحل عملی ابطال مناقصه

برای ابطال مناقصه باید فرآیند زیر رعایت شود:

۱. تشکیل کمیسیون معاملات

کلیه مستندات مناقصه، صورت‌جلسات قبلی و گزارش کارشناسی باید بررسی شود.

۲. تنظیم صورت‌جلسه ابطال

در این صورت‌جلسه باید موارد زیر درج شود:

• تاریخ برگزاری و بازگشایی پاکات
• اعلام برنده
• ذکر مدت طولانی گذشته (۶ ماه)
• تغییر شدید قیمت‌ها (نرخ ارز و کالا)
• ایرادات داخلی، تغییر اعضا و فراموشی پرونده
• استناد صریح به ماده ۲۷ قانون برگزاری مناقصات
• تصمیم کمیسیون مبنی بر ابطال مناقصه

۳. ابلاغ رسمی از طریق سامانه و نامه کتبی

نتیجه باید به تمام شرکت‌کنندگان اعلام شود.

آیا می‌توان مناقصه را تجدید کرد؟

بله. پس از ابطال مناقصه، دستگاه می‌تواند یکی از دو مسیر زیر را انتخاب کند:

۱. تجدید مناقصه (انتشار آگهی جدید)

در صورتی که موضوع در حد معاملات بزرگ یا متوسط باشد.

۲. انجام استعلام جدید بدون نیاز به آگهی

در صورتی که خرید یا قرارداد در حد معاملات متوسط باشد.

در هر صورت باید برآورد جدید تهیه شده و قیمت‌ها براساس شرایط روز اصلاح گردند.

آیا پیمانکار حق ادعا یا مطالبه خسارت دارد؟

به‌صورت معمول خیر. بر اساس قانون:

• قبل از امضای قرارداد، هیچ حق مکتسبه‌ای برای پیمانکار ایجاد نمی‌شود.
• عدم عقد قرارداد در این پرونده ناشی از قصور دستگاه بوده است.
• بنابراین تضمین شرکت در مناقصه باید بدون ضبط به پیمانکار عودت داده شود.
• پیمانکار نیز حق مطالبه خسارت ندارد، چون هنوز قراردادی منعقد نشده است.

جمع‌بندی نهایی

برای جلوگیری از بروز خطاهایی مانند همین تأخیر شش‌ماهه، استفاده از سامانه‌ای که تمام مراحل مناقصه را کنترل کند ضروری است. نرم‌افزار مدیریت برگزاری مناقصات درگاه با ثبت خودکار تاریخ‌ها، یادآوری مهلت‌های قانونی، مدیریت صورت‌جلسات کمیسیون و جلوگیری از فراموشی پرونده، مانع چنین خسارات اداری و مالی می‌شود.

درگاه به شما کمک می‌کند مناقصات را شفاف، منظم و کاملاً منطبق با قانون برگزار کنید. برای مشاهده امکانات سیستم، دریافت دمو یا مشاوره در خصوص راه‌اندازی سامانه، کافی است به صفحه نرم‌افزار درگاه مراجعه کنید.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید.