وجه التزام قرارداد چیست؟

معمولا بعد از بستن قرارداد، طرفین وجهی را به نام وجه التزام ضمن شروط عقد قرارداد ذکر می کنند. شاید برای شما سوال پیش بیاید که وجه التزام قرارداد چیست؟ وجه التزام قرارداد به مبلغی می گویند که در صورت تخلف از قرارداد، متخلف باید آن را پرداخت کند. به عبارتی وجه التزام نوعی خسارت برای جبران عدم انجام تعهدات یا تاخیر در انجام تعهدات است.
میزان وجه التزام باید از قبل در قرارداد مورد توافق طرفین قرار گرفته باشد و از آنجایی که قرارداد میان دو طرف لازم الاجراست، متخلف از نظر قانونی مکلف به جبران خسارت است.
ماده ۲۳۰ قانون مدنی می گوید: اگر ضمن معامله شرط شده باشد که در صورت تخلف، متخلف مبلغی را به عنوان خسارت تادیه نماید، حاکم نمی تواند او را به بیشتر یا کمتر از آنچه ملزم شده است، محکوم کند.

به عبارتی در صورت عدم اجرای تعهدات یا تاخیر در آن، متخلف باید دقیقا همان مبلغی را که در قرارداد ذکر شده است را به طرف خسارت دیده پرداخت کند.

با وجود آنکه وجه التزام در قرارداد پیش بینی شده است، آیا اثبات ورود ضرر الزامی است؟

همانطور که گفتیم تعیین وجه التزام در توافقنامه به دلیل این است که یکی از اعضای قرارداد از انجام تعهدات خود سرباز بزند. سوالی که اینجا پیش می آید این است که آیا برای دریافت وجه التزام، خواهان باید رسیدن به ضرر خود را ثابت کند؟ خیر.

برای دریافت وجه التزام، اثبات ورود ضرر لازم نیست و خواهان فقط باید ثابت کند که طرف متخلف تعهدات قراردادی خود را انجام نداده است.

وجه التزام و تاخیر تادیه چه تفاوتی با هم دارند؟

اینجاست که تفاوت وجه التزام و تاخیر تادیه روشن می شود. وجه التزام یکی از شروط ضمن عقد است که در متن قراردادها به صورت شرط آورده می شود. وجه التزام نوعی تاخیر تادیه است که براساس شروط ضمن عقد دریافت می شود. به عبارتی دیگر هر وجه التزامی تاخیر تادیه است، اما هر جریمه ای وجه التزام نیست و ممکن است به شکل های دیگر و در قالب های حقوقی دیگر دریافت شود.

انواع آن چیست و در صورت دریافت آن آیا می توان توقع انجام تعهدات قرارداد را از طرف قرارداد داشت؟

اصولا دو نوع وجه التزام در قرارداد وجود دارد:

• وجه التزام بابت عدم اجرای تعهد
  این مبلغ به عنوان عدم اجرای تعهد از متخلف گرفته می شود. در صورتی که دریافت خسارت برای عدم اجرای تعهدات باشد، دیگر فرد خواهان نمی تواند درخواست اجرای به تعهد (الزام به وفای عهد) کند. در این مورد، دریافت وجه التزام به معنای صرف نظر از حق الزام عمل به مفاد قرارداد است. در نتیجه در این مورد وجه التزام با اجرای تعهد قابل جمع نیست.
• وجه التزام بابت تاخیر در اجرای تعهد
  در صورتی که پرداخت وجه التزام به خاطر تاخیر در اجرای تعهد باشد، با پرداخت وجه التزام، متخلف از اجرای تعهد مبرا نمی شود و رقم دریافت شده صرفا بخاطر جبران بوجود آمده است.

وجه التزام قرارداد یکی از شروطی است که طرفین در قراردادهای مالی بکار می برند. طرفین قرارداد باید برای پیش بینی تخلف و تضمین رعایت حقوق خود و جلوگیری از خسارت، وجه التزام را حتما ذکر می کنند. این شرط جز شروط لازم الاجرا بوده یعنی هر دو طرف قرارداد از نظر قانونی ملزم به اجرای آن هستند.
به عبارتی دیگر، خسارت دیرکرد تعهدات قرارداد در موعد مقرر یا خسارت عدم انجام قرارداد است و باید مورد توافق طرفین قرارداد باشد.

دو ماده قانونی بسیار مهم در مورد در ذیل آمده است:

۱. ماده ۲۳۰ قانون مدنی : اگر در ضمن معامله شرط شده باشد که در صورت تخلّف، متخلّف مبلغی به عنوان خسارت تأدیه نماید، حاکم نمی تواند او را به بیشتر یا کمتر از آن چه ملزم شده است محکوم نماید.

۲. ماده ۳۹ آیین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا و طرز رسیدگی به شکایت از عملیات اجرایی مصوب سال ۱۳۵۵ : هرگاه در سند برای تأخیر انجام تعهّد، وجه التزام معین شده باشد، مطالبه آن مانع مطالبه اجرای تعهّد نمی باشد، ولی اگر وجه التزام برای عدم انجام تعهّد مقرر شده باشد متعهدله فقط می تواند یکی از آن دو را مطالبه کند.

در وبلاگ حقوقی امیری نکاتی در این رابطه وجود دارد که می توانید آن را  نیز مشاهده نمایید.

نرم افزار مدیریت قراردادهای اندیشه پرداز، دارای ویژگی بودجه بندی است و امکان تعریف همه اعتبارات بودجه در آن وجود دارد، از جمله دیرکردها و خسارت های قرارداد. برای دریافت دموی رایگان آنلاین و حضوری کافیست فرم درخواست دمو را پر کنید.